Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε.

Τις προάλλες η Niemandsrose μιλώντας για τούρκικο καφέ, μου έδωσε μια πάσα που με έκανε να αναλογιστώ το κοινό βαλκανικό μας παρελθόν, ένα παρελθόν που τώρα που σαν χώρα ανεβήκαμε - μη χέσω - στάτους, προσπαθούμε να θάψουμε κάτω από τόνους υποκρισία και νεοπλουτισμού.

Λοιπόν αυτός, ο αλέσμένος καφές που ψήνεται καλύτερα σε ένα μπρίκι στην άμμο, είναι η ζωντανή απόδειξή ενός κοινού ιστορικού παρελθόντος που ξεκίνησε από τα χρόνια της Ρωμανίας και συνεχίστηκε μέχρι την κατάρρευση της Υψηλής Πύλης πριν από 85 χρόνια. Ένα παρελθόν που μας κληροδότησε όχι μόνο πολλές κοινές εκφράσεις και λέξεις αλλά ίσως και τα ίδια συναισθήματα και τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε εφήμερα την ζωή. Κάτι τέτοιο έγινε ειδικά στην Μακεδονία τότε αλλά και μέχρι τις μέρες μας. Έτσι αν ποτέ βρεθείς στις ακτές της Πιερίας, κάτω από τον Όλυμπο, άκουσε προσεκτικά τις Σέρβες ή τις Σκοπιανές μάνες να φωνάζουν "αΐντε!" στα παιδιά τους με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που στο έλεγε και η δική σου.

Οπότε όταν τύχει και βρεις στο εξωτερικό κάποιον άλλον Βαλκάνιο -όσο και αν ίσως δεν θες να το παραδεχθείς μέσα στην ξετσιπωσιά σου- είναι σαν να βρίσκεις κάποιον από το διπλανό χωριό ή την κοντινή σου γειτονιά.

Κάπως έτσι όταν ήμουν στην Αγγλία, είχα πάθει χοντρή πλάκα όταν είδα την Νίνα από την Βουλγαρία να φοράει στις αρχές του Μάρτη το μικρό αυτοσχέδιο βραχιολάκι από μια άσπρη και μια κόκκινη κλωστή που φορούσαμε και εμείς παιδιά. "Μαρτινίτσα" μου είπε πως την λένε. "Για την άνοιξη το φοράς?" την ρώτησα."Όχι, ακριβώς", μου απάντησε. "Το άσπρο συμβολίζει το χιόνι που πέρασε ο βουλγάρικός λαός για να φτάσει στην Βουλγαρία και το κόκκινο, το αίμα που έχυσαν οι Βούλγαροι Ιππότες όταν νίκησαν τους Βυζαντινούς και πέρασαν τον Δούναβη". Εγώ έμεινα για λίγο αμήχανος γιατί πραγματικά δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα είχε μια τέτοια εξήγηση.

Στη συζήτηση που ακολούθησε ανάψαν τα αίματα και να σκεφτείς ότι δεν αναφέραμε καν τον Βασίλειο τον Β' τον λεγόμενο και Βουλγαροκτόνο! Η ιστορική συζήτηση που ανοίξαμε σταμάτησε κάπου στα μέσα του 8ου αιώνα και στα αδέρφια Κύριλλο και Μεθόδιο που η Νίνα υποστήριζε ότι ήταν Βούλγαροι αιχμάλωτοι πρίγκηπές στο Σόλουν. Μετά από εκείνη την μέρα μοιραζόμασταν καμιά φορά τον τούρκικο καφέ που είχε ο ένας ή ο άλλος και ανοίγαμε κουβέντες με τα βαλκανικά αγγλικά μας, χωρίς όμως να πάμε πιο πίσω από τον Ζιφκωβ....

Βλέπεις οι γείτονες μαζί μεγαλώνουν,με τα ίδια ερεθίσματα αλλά και καμιά φορά μαλώνουν ακόμα γιατί μαλώσαν κάποτε και οι παππούδες τους για τα όρια των χωραφιών τους. Γιατί όπως κατάλαβα καλά όταν ήμουν φαντάρος, το σύνορο ακόμα και βαθύ ποτάμι να είναι, δεν είναι τίποτε άλλο από μια ιδέα, μια ψευδαίσθηση αν θες.

Αλλά από την άλλη βλέποντας τους πανηγυρισμούς της ανεξαρτησίας στην Πρίστινα σκέφτεσαι ότι για μια ακόμη φορά εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε.