Το τείχος

Κανένα τείχος δεν μπορεί να κρατήσει κάποιον παρά τη θέληση του, φυλακισμένο επ' άπειρον. Αυτό του Βερολίνου είναι τρανή απόδειξη. Μέγαλο πειστήριο της αποτυχίας του μεγαλεπήβολου σχεδίου που ονομάστηκε "υπαρκτός σοσιαλισμός", βοήθησε στο να ανακηρυχθεί το 1989 ένα ακόμα ορόσημο στον "σύντομο εικοστό αιώνα".

Κάπου "έστριψε λάθος" ο υπαρκτός, "έχασε το δρόμο του" και απέμεινε "στην άκρη της Ιστορίας", αποσβολωμένος και μπερδεμένος να μην μπορεί να καταλάβει πως το παλαί ποτέ κραταιό "ανατολικό μπλοκ" κατέρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα μέσα σε ένα φθινόπωρο.

Μπορεί να έφταιξε ότι οι μεγάλοι διανοητές που θεμελίωσαν το πνευματικό οικοδόμημα που ονομάστηκε κομουνισμός προσπαθώντας να δούνε την μεγάλη εικόνα της Ιστορίας, την μεγάλη αφήγηση όπως λένε, σταμάτησαν να κοιτάνε τον άνθρωπο. Αγνόησαν το μικρό κύτταρο της ιστορίας. Παράβλεψαν τον ψυχικό του κόσμο και θεώρησαν ότι κάποιος μπορούσε να προβλέψει και να ικανοποιήσει κάθε του ανάγκη μέσα από έναν κεντρικό σχεδιασμό. Μπορεί, ποιος ξέρει?

Απο την άλλη όλοι θεώρησαν σχεδόν αυτονόητο ότι η αξιοκρατία θα επέβαλε τον κατάλληλο άνθρωπο στην κατάλληλη θέση. Τις περισσότερες φορές όμως το μόνο αντικειμενικό κριτήριο για την επιλογή προσώπων ήταν το πόσο φανατικά "λάτρευες" τον εκάστωτε "πατερούλη". με κυριότερη συνέπεια την απόδειξη ότι η διαφθορά δεν αφορά μόνο τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής...

Μπορεί απλά αυτό το οικοδόμημα να ήταν ένας ακόμα πύργος της Βαβέλ που να ξεσήκωσε την μήνι των Θεών μπροστά στην ανθρώπινη ύβρι. Ποιος ξέρει..

Αυτό που όλοι ξέρουμε σίγουρα είναι ότι το τείχος έπεσε. Όχι από κάποια καταστροφή, ούτε από κάποια συνομωσία. Έπεσε γιατί δεν μπορούσε να κρατήσει τον λαό μαντρωμένο. Θα μου πεις σήμερα μαντρωμένοι δεν ήμαστε? Με την τηλεόραση να είναι πολύ πιο δυνατή απο κάθε τανκ? Ίσως αλλά ακόμα και η ψευδαίσθηση της ελευθερίας είναι καλύτερη από το να μην την έχεις καθόλου.

Θα μου πεις η ελευθερία δεν τρώγεται. Αυτό το κατάλαβαν από την καλή και απο την ανάποδη Ανατολικογερμανοί, Πολωνοί, Ούγγροι, Αλβανοί και πολλοί άλλοι. Και για αυτό άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο νοσταλγούν κάποια φάση από το παλιό καθεστώς. Όταν τουλάχιστον είχαν δουλειά - κακοπληρωμένη μεν, δουλειά δε-, όταν είχαν περίθαλψη και παιδεία.

Σε αυτούς τους νοσταλγούς όμως δεν μπορώ να κατατάξω την Αλέκα Παπαρήγα. Πιστεύω ότι οι περισσότεροι αν την άκουγαν να λέει αυτά που είπε σήμερα θα αισθάνονταν τουλάχιστον αμηχανία. Κλείνοντας και σαν μελαγχολική απάντηση στον στεγνό κομματικό μονόλογο της θα σας παραθέσω τα λόγια του Στρατηγού Γιαρουζελσκι από την Σαββατιάτικη Ε:

"Με υπερηφάνεια λέω ότι ήμουν μέρος της διαδικασίας. Παράδοξο, πράγματι. Εγώ, ο αυτουργός ενός στρατιωτικού νόμου αλλά και συναυτουργός των αλλαγών που έγιναν τη δεκαετία του '80, που είχαν σημαντικές διαστάσεις, όχι μόνο για την Πολωνία (...) Μπορεί να φαίνεται ακατανόητο ότι εγώ, άνθρωπος του παλιού καθεστώτος, μπορώ σήμερα να λέω ότι οι αλλαγές ήταν απολύτως αναγκαίες για την Πολωνία και όλη την Ευρώπη (...) Ο κομμουνισμός, η βίβλος του κομμουνισμού δημιουργήθηκε όχι κατά μήκος του Βόλγα, αλλά κατά μήκος του Ρήνου. Και ήταν γεμάτη ελκυστικές και ευγενείς ιδέες, εν μέρει ουτοπικές, αν και πιστεύω ότι παραμένουν σε ισχύ από φιλοσοφική και ηθική άποψη. Σε κάθε περίπτωση πάντως ο σταλινισμός αμαύρωσε την ιδεολογία του κομμουνισμού"